***Capraz bulasma, zararli bakterilerin; insandan, nesnelerden ya da ortamdan diger ortamlara transferi ya da fiziksel hareketidir. Gida zehirlenmelerinin anahtar faktorudur ve temel kaynaklari: gidalar, insanlar, kullanilan arac gerec ve calisma alanlaridir.
Dikkat etmeniz gereken noktalar:
Dikkat etmeniz gereken noktalar:
* Cig gidalara, ozellikle cig etlere dokunduktan sonra ellerinizi iyice yikayin.
* Pismis ve cig/ onceden pisirilmis ve onceden hazirlanan gidalar icin ayri kesme tahtalari ya da ayri gida temas yuzeyleri kullanin.
* Pismis ve cig/ onceden pisirilmis ve onceden hazirlanan gidalar arasinda temas olmamalidir.
* Buyuk kutle halindeki gidalari, tezgah uzerine koymayin.
* Butun arac gerec ve aletler icin dogru sanitasyon prosedurlerini uygulayin.
* Temizlik bezlerinin tek kullanimlik ya da yeterince sanitize oldugundan emin olun.
* Cig ve yemege hazir gidalari ayri muhafaza edin.
***Yuksek riskli gidalar; zararli bakterilerin uredigi ve pisirme gibi bu bakterileri yok eden on uygulama yapilmadan tulketilen ve dolayisiyla kolay bozulan gidalardir.
Bunlar:
* Butun pismis kirmizi et ve kanatlilar.
* Sos, et-tavuk suyu ve sandivic malzemelerini iceren pismis etler.
* Sut, krema, yapay krema, sutlu tatlilar ve sut urunleri.
* Pismis yumurta ve yumurta iceren urunler; mayonez gibi
* Kabuklu deniz hayvalari ve diger deniz mahsulleri.
* Pismis pirinc.
***Tarcini sutlaci kaselere doker dokmez koymayin. Cunku; mikroorganizmalar tarcin ve sicak sutlacin temasiyla; yuzeyde hizla ureyecektir. Bu durum gida zehirlenmesine yol acabilir. Tarcini koyarken sutlacin soguduguna ve servisten hemen once olmasina dikkat edin.
***Mikroorganizmalarin gelisme olasiliginin en yuksek oldugu durumlar:
* Oksijen bulunan ya da bulunmayan ortamlar
* -7 ve 70°C civari araligindaki sicakliklarda
* pH 0-11 araliginin yukarisi
* Su aktivitesinin 0.6 dan yuksek oldugu ortamlar (Belli bir gidanin bozulmasi; mikroorganizmalarin o gidadaki ve cevresindeki kosullara uygun olusuna baglidir.)
*** Gida bozulmalarinin belirtileri:
* Kotu kokularin olusumu.
* Gidalar, bakteri populasyonunun artisiyla yapiskan ve sumuksu bir hal alir.
* Gidalar, mikrobiyal gelisme sonucu renk degisimine ugrar.
* Gidalar, bakterilerin asit uretmesi sonucu eksimeye baslar.
* Mayalar ve bakteriler, genelde gas ureterek gidalari etkilerler.
***Dondurulmus balik cozundururken; once dolapta (4C) 12 saat boyunca bekletin. Sonra oda sicakliginda 4-5 saat boyunca cozundurun ve hemen pisirin. Dondurulmus baligi direk oda sicakliginda cozundurmemeye dikkat edin. Cunku bu, hastalik yapici organizmalarin hemen gelismesine ve baligin uzerinde yayilmasina sebep olacaktir.
***Pismis sebzeler buzdolabinda en fazla 4 gun, pismis etler ise 3 gun saklanabilir.
***Pismis ya da cig balik buzdolabinda 2 gunden fazla saklanamaz.
***Buzdolabindaki soguk hava, bakterileri oldurmez sadece onlari durdurur, gelismelerini yavaslatir ve boylece enfeksiyon riskini azaltir.
***Yumurta, sut ve yogurt gibi kolay bozulan besinleri buzdolabinin ust raflarina yerlestirin. Et, balik ve peynir gibi besinlerin uzerlerini aluminyum ya da seffaf folyoyla kapatip orta raflara yerlestirin.
***Kullandiginiz kizartma yagini tekrar kullanmayin ve yanmis yiyecekler tuketmeyin. Yanik gidalar ve yanmis yag kanserojen maddeler icerir.
***Yumurtayi cig olarak tuketmemelisiniz. Sindirimi zordur, besin zehirlenmesi yapabilir ve B grubu vitaminlerinden biyotin yararli etkisini gosteremez.
***Bal, saklama kosullarina dikkat edilmezse sekerlenir ve besin degeri kaybolur. Bu yuzden bal kavanozunu sicak olmayan serin ve karanlik bir yerde saklamak daha iyi olacaktir. Gun isigi alan bal bozulur. Ayrica kavanozun kapagi acik kalirsa nem alir ve tadi acimtrak olur.
***Sert plastik ve cam kesme tahtalari, tahta olanlara gore daha az gozenekli oldugu icin; cig et, kanatli, balik ve denzi urunlerinin kesilip dogranmasi icin daha guvenlidir.
Tahtadan yapilan kesme tahtalari; taze urunler, ekmek, kuru meyve, kuruyemis gibi gidalarin kesiminde kullanilabilir.
***Kesme tahtanizin uzerinde derin cizikler ve kesikler olustuysa, degistirme zamani gelmis demektir. Atin ve yenisini alin.
***Bakteriler 40F (4C) ve 140F (60 C) araliginda hizla urerler. Bu yuzden gidalarin guvenli muhafazasi icin, gidalarinizi bu sicakliklarin altinda ya da ustunde saklamaya calisin.
***Cig kanatli etlerini kestikten ya da parcaladiktan sonra, mutlaka ellerinizi, kullandiginiz bicak, kesme tahtasi ve diger aletleri sicak su ve deterjan ile yikayin. Kullandiginiz aletler tamamen temizlenmeden tekrar kullanmayin. Cig kanatli etlerini koydugunuz tabaklari, pismis kanatlilari koymayin.
No comments:
Post a Comment