Wednesday, September 17, 2008

Gidalar Hakkindaki Bilimsel Bilgiler

Butun bakteriler zararli degildir. Hastalik yapici ve hatta oldurucu etkiye sahip bakterilerin yaninda; yararli bakteriler de vardir.

* Mesela, yogurt yapiminda kullanilan ve sutun yogurda donusumunu gerceklestiren starter kultur olarak kullanilan yogurt bakterileri: Streptecoccus thermophilus ve Lactobacillus bulgaricus

* Peynir yapiminda kullanilan starter kulturlerden bazilari ise: Lactococcus lactis ssp cremoris, Streptococcus thermophilus, Lactobacillus helveticus ve Leuconostoc turevleri.

* Kimi bakterilerde asi veya antibiyotik olarak tip sektorunde insanlara daha saglikli bir hayat sunmak icin kullanilirlar. Bilindigi uzere oldurulmus veya zayiflatilmis bakteriler insan vucuduna enjekte edildiginde, vucut bu bakterilere karsi antikor uretmeye baslar ve bu zayiflatilmis veya olu olan bakterilere karsi bir ustunluk saglar. Bu olaya tip alaninda bagisiklik denmektedir. Vucut gucsuz bakterilere karsi kendini hazirlamis olur ve guclu, saglam bakterilerle karsilastiginda nasil davranmasi gerektigini ogrenmis olur. Bildiginiz gibi gunumuzde de tetanoz ve verem gibi, bir çok hastaligi onlemek için cesitli bakteriler kullanilir ve bir cesit onlem olarak kabul edilirler.

* Yine benzer sekildeki bazi bakteriler tip sektorunde antibiyotik yapiminda kullanilirlar. Streptomycin adi verilen bir bakteri cesidi; Bacitracin, Polymyxin ve Erythromycin adi verilen antibiyotikler uretmektedir. Bu antibiyotikler hastalik onleyici olarak cogu zaman insanlar tarafindan kullanilmaktadir.

* Ayrica yine Clostridium bacterium adi verilen bir bakteri cesidinin fermantasyonu sureci sonunda ortaya cikan butil alkol ve aseton kimya sektorunde çok kullanilan degerli kimyasal maddelerdendir.

* Yine benzer sekilde insan kaninin plazmasinda bulunan Dextran adli yararli bir madde; Leuoconostoc adli bir bakteri tarafindan yapilmaktadir.

* Bazi bakteri turleri; bazi hayvanlarin bagirsaklarinda ozellikle seluloz sindiriminde kullanilmaktadir ve selulozun karbonhidratlarin temel tasi olan glikoza indirgenmesini saglar ve böylece hucreler için gerekli olan enerji de bulunmus olur.

* Eger curukcul bakteriler olmasaydi olu insan bedenleri ve canliligini yitirmis bitki parcaciklari olduklari gibi kalacak ve bunlarin ana organik maddelere donusumu olmayacakti. Boylece karbon dongusunun onemli bir parcasi yerine getirilmemis olacakti. Bu curukcul bakteriler yaptiklari bu parcalama islemiyle ayni zamanda topraklari da beslerler ve verimli hale getirirler.


Ispanak Gercegi:

Yillardir, icinde cok demir oldugunu sandigimiz ispanak, aslinda marul ya da diger yesil sebzelerle ayni oranda demir tasiyor diyebiliriz. Kayisi dahi ispanaktan daha fazla demir iceriyor.
Bilimsel olarak; gidalarda demir 2 ayri formda bulunur. Bir cesidi vucut tarafindan %30 emilir (bu demir cesidi; kirmizi et, kanatli etleri ve balikta bulunur ).Diger cesit bitkilerde bulunur ve % 2-10 emilim gosterir. Sonuc olarak, etlerden aldiginiz demir vucudunuzda daha fazla emilir ve fayda gorur.
Ispanaktaki durum: demir orani yuksek ama emilen demir orani dusuktur.
Mecimek ise: ispanaga gore demir orani dusuk, ama yararlanilabilen (emilen) demir orani daha yuksektir.


Yogurdun Faydalari

* Hastaliklara karsi direnci artirir

*Bagisiklik sistemini guclendirir ve hastalik yapan mantarlar da dahil olmak uzere tum mikroplardan, sindirim sistemi kanserlerine kadar pek cok hastaliktan korur.

* Buyume- gelisme caginda; dis ve kemik gelisimini hizlandirir.
* Rasitizmden (cocuk felci) korur.
* Menopoz sonrasi kadinlarda ve yasli erkeklerde kemikleri guclendirir, kirilmalari onler.
* Yogurt, bebeklere altinci aydan sonra ek olarak verilen ilk besinlerden biridir. Boylece bebeklerin kemik ve dis gelisimine yardimci olur.

* Bagirsaklardaki yararli bakterilerin olusumunu hizlandirir.
* Ishalden korur ve kabizligi giderir.

* Bagirsak hareketlerini duzene sokar ve bagirsak ulserlerinden korur.
* Agiz kokusunu ve dis tasi olusumunu onler.
* Uyku sorunu olanlarin yatmadan once bir kase yogurt yemesi onerilir.
* Diyabet hastalarina iyi gelir
* Kotu kolesterolu (LDL) dusurur, iyi kolesterolu (HDL) yukseltir.
* Vucuttaki yaglarin yakimini kolaylastirir ve kilo almayi onler.
* Cok yogurt yiyenlerin az yiyenlere gore daha uzun omurlu ve daha saglikli yasadiklari gozlenmistir.

* Yogurt, vitamin icerdigi icin suyu suzulmeden yenmelidir. Suzme yogurt B vitamininden fakirdir.
* Yogurt, buyuk bir Calcium kaynagidir, gunluk % 40 ihtiyaci karsilar.
* Laktoz intolerans (laktaz enzimi eksikligi olanlar, sut sekeri olan laktozu sindiremez) yuzunden sut tuketemeyenler icin yogurt cok idealdir.

* Yogurdu soguk tuketmeye dikkat edin. Yogurttaki yararli bakteriler sicakta hayatta kalamazlar.

Evde yogurt yapimi.....

Brokolinin Faydalari

Brokoli, icerdigi maddeler acisindan insan sagligi uzerinde bir cok olumlu etkiye sahiptir.
* Vitamin degeri acisindan; A, E ve C, Karoten vitaminlerini icermektedir. Demir, Selen, Kalsiyum, Bakir ve Potasyum kaynagidir. Icerdigi flavonoidler bakimindan bagisiklik sistemimizi guclendirir.
* Antibiyotik ozelligine sahip olusu, prostatitis'e (prostat enfeksiyonu) karsi cok etkilidir. Genel olarak antibiyotikler, insan hayati icin hayati onem tasiyan, vazgecilmez ilaclardir, fakat bagisiklik sistemini zayiflatirlar. Brokolinin en onemli ozelligi; hem bagisiklik sistemini guclendirmek, hem de antibiyotik vazifesi gormektir.
* Brokoli; meme, prostat, bagirsak ve idrar kesesi kanserlerine karsi guclu bir koruyucudur. Amerika'da ozellikle bu kanser turlerine karsi brokolinin icerdigi bazi maddeler (Sulforafen, Indol-3-Carbinol, DiIndolMethan v.s.) zenginlestirilerek kanser tedavisinde basari ile kullanilmaktadir.
* Brokoli icerdigi bazi indol ve indol turevleri (bitkisel hormonlar) sayesinde vucudumuzdaki hormon dengesini ayarlayici ozellige sahiptir. Yine Amerika'da bazi klinikler menopoz donemindeki bayanlar icin ostrojen hormonunun duzenli calismasi icin brokolideki bitkisel hormonlardan yararlanmaktadirlar.
* Brokolinin kendine ozgu olan selulozik yapisi (lifli yapi) bagirsaklarda olusan toksinlerin atilmasini saglar ve vucutta bulunan agir metallerin diskiyla disari atilmasinda buyuk rol oynamaktadir.
* Brokolinin lifli yapisi; bagirsaklarin calisma duzeninin dengelenmesine yardim eder ve diskinin duzenli bir sekilde disari atilmasini saglayarak, kabizligi onler.
* Bugun dunyada; hakkinda en cok arastirma yapilan sebzeler: beyaz lahana, turp, domates, brokoli ve havuc ilk siralarda yer almaktadir.
* Brokoli; prostatit, iyi huylu prostat buyumesi, ulser, idrar yollari enfeksiyonuna karsi onleyici ve tedavi edici guce sahiptir.
* Brokoli, ozellikle prostat ve meme kanserine karsi etkin 5 farkli koruyucu madde icermektedir. Bunlardan en guclu olani Sulforafen dir.
* Brokoli ayni zamanda guclu bir antioxidandir. Yani hucre zarlarina (membran) ve hucre DNA'sina zarar veren serbest radikalleri notralize (zararsiz hale getirmek) etmektedir. Hucre DNA sini bozabilen serbest radikaller bu ozelliklerinden dolayi kanserojendirler. Beta-karoten ve C Vitamini, Kalp Hastaliklari,Katarakt ve cesitli kanserlerinde icinde bulundugu bir cok hastaliga yakalanma riskini azaltir.
* Brokolinin fazla pisirilmesi ya da islem gormesi, Indol ve Glutation gibi bazi antioksidanlarin yok olmasina neden olur. Brokoliyi cig ya da az pismis olarak mikrodalga ve kavurarak tuketin. Gaz uretimini azaltmak icin, brokoliyi zencefil ya da sarimsak ile yemeyi deneyin.
* Brokoli, kolestrol dusurucu lifler bakiminda zengindir. Bu sayede virus ve ulser onleyici olarak aktiftir. Ayrica, Krom bakimindan cok zengin olusu, kan sekeri ve insulinin ayarlanmasina yardim eder.
* Brokoli, sut icmeyenler icin onemli bir Kalsiyum kaynagidir. Arastirmalara gore Kalsiyum sadece kemikleri guclendirmekle kalmaz, yuksek tansiyonun kontrolunde ve Kolon Kanserinin onlenmesinde de rol oynar.

Omega-3 ve Omega-6 nin Faydalari
Omega 3 vucut tarafindan yapilamayan ve disaridan yiyeceklerle alinmasi gereken doymamis yag asitlerindendir.En iyi Omega 3 kaynagi baliktir. Omega 3 yag asitleri her yas grubundaki bireyler icin gereklidir.
*Yapilan calismalar, Omega 3 yag asitlerinin LDL kolesterol denilen kotu huylu kolesterolu dusurdugu, iyi huylu kolesterolu yani HDL kolesterolu artirdigini belirtmektedir. Bu durum da kalp damar sagligini koruyucu ve koroner kalp riskini azaltici etki gosterir. Kalp ritim bozukluklarini onleyebilir.
* Bunun yani sira, trigliserid seviyesini dusurur, aterosklerotik plak olusumunu engeller. Damar sagligini koruyucu etki gosterir. Pihtilasma hucreleri trombositlerin yapiskanligini azaltarak pihtilasmaya bagli damar tikanmasi riskini de dusurur. Ayrica; kani incelterek felc riskini dusurdukleri, beynin kanlanmasini guclendirdikleri, bellek sorunlarini azalttiklari da biliniyor.
*Omega 3 yag asidinin ogrenme kabiliyetini artirici etkisi vardir.
*Omega 6 yag asitlerinin cogu bitkisel yaglarda bulunur, linoleik asit gibi (LA; bunu Omega-3 yag asidi olan alfa-linoleik asit ALA ile karistirmamaya dikkat edin). Linoleik asit vucutta gamma-linoleik aside (GLA) donusur ve daha sonra arasidonik aside yikilir (AA). AA dogrudan etten alinabilir ve bircok bitkisel yag kaynakli yaglardan alinabilir.
*Hamilelik sirasinda, bebek Omega 3 yag asitlerini anneden alir. Bu nedenle, hamilelik surecindeki annenin balik tuketmesi gereklidir.
*Cocuklarin surekli ve iyi bir Omega 3 yag asidi kaynagina ihtiyaclari vardir. Cocuklarda dikkat yetersizligi, konsantrasyon bozuklugu ve hiperaktivite ile mucadelede ozellikle DHA son derece etkili bulunuyor.
*Bellek icin yararli etkileri ozellikle bebekler ve buyume cagindaki cocuklarda onemlidir. Bu yastaki cocuklarda ogrenmeyi, problem cozme yetenegini ozellikle DHA’nin iyilestirdigi biliniyor. Cocuklardaki zeka gelisimine yardimci oluyor ve bu durum beyindeki yagin ana bilesiminin Omega-3 yag asitleri iceren DHA (Docosa Haxaenoic Acid) olmasindan kaynaklaniyor.
Bu yaglar bebek ve cocuklarda gozlerin gormede temel islevler goren retina tabakasinin gelismesini destekliyor. Yaslilarda sari noktanin zayiflamasina bagli gorme kayiplarini azaltiyor. *Omega-3 yaglari bakimindan zengin beslenenlerde Alzheimer hastaligina yakalanma olasiligi daha dusuk oluyor.
*Omega-3 yaglarinin kan basinci kontrolunu kolaylastirdigi biliniyor. Cunku Omega-3 yaglari atar damar duvarlarinin esnekligini artiriyor. DHA ve EPA’nin kanserden korudugu da biliniyor.
*Ozellikle meme, prostat ve kolon kanserinden korunmada bu yaglar faydali oluyor.
*Yiyeceklerle bol miktarda DHA alan kisilerde bagisiklik kokenli saglik sorunlarina ve romatizmal problemlere seyrek rastlaniyor.
*Omega-3 yaglarinin depresyona yakalanma olasiligini azalttigi, depresyon tedavisini kolaylastirdigi bilimsel olarak kanitlanmistir.
*Omega-6 yag asitlerinin bazi formlari alkol aliskanligindan kurtulmaya yardim eder ve karacigerin zarar gormesini engeller.
*GLA formundaki Omega-6 yag asitleri, seker hastalarinda gorulen sinir bozukluklarini (ayak ve ellerde his kaybi, agri, uyusma, karincalanma gibi…)onlemeye yardimci olur.
*Yine GLA formu goz kurulugu gibi bazi goz hastaliklarina iyi gelir.
*Omega yag asitleri vucuttaki trigliseridi azalttiklarindan dolayi kilo vermede yardimci olurlar.
*Omega-3 yaglarini vucut uretemiyor. Disaridan besinlerle alinmalari gerekiyor. Bu yaglar en cok balikta ve deniz urunlerinde bulunuyor. Ozellikle soguk sularda yetisen yagli baliklarda. Su ne kadar soguksa baligin Omega-3 uretimi o kadar fazla oluyor. Bunun nedeni Omega-3 yaglarinin balik vucudunu soguktan koruyan bir antifriz gorevi yapmalaridir.
Ayrica ceviz ve diger kuruyemisler, keten tohumu ve yesil yaprakli sebzeler de omega 3 bakimindan zengindir. Keten tohumu yagi kullanarak, (taze kullanmaya, koyu renkli sisede ve buzdolabinda saklamaya dikkat edin) ekmek ve kurabiyelerinize keten tohumu ekleyerek, daha fazla tam bugday, findik tuketerek ve salatalariniza daha cok semizotu ekleyerek vucudunuza daha cok Omega-3 yagi kazandirabilirsiniz.
Kisacasi Omega-3 yaglari gercek birer saglik mucizesi. Bu yaglarin her ucunu de vucudunuza dogal yolla mumkun oldugu kadar fazla miktarda kazandirmaya calisin. Gunde 2-3 gram Omega-3 almaniz yeterlidir ve en az 150-160 mg EPA ve DHA tuketmeyi hedeflemek gerekiyor.
Unutmayin, Omega-3 yaglarini yeterince alamazsaniz urettiginiz hucrelerinizin zarlari yeteri kadar saglam olmaz. Gucsuz, zayif, kalp krizine, kalp ritim bozukluguna, felce, kansere, insulin direncine egilimli hucreler uretirsiniz. Omega-3 yaglarindan faydalanmayi bir aliskanlik haline getirin.

Yemek Pisirmek icin Pratik Bilgiler

***Daha lezzetli patlican yemekleri icin, patlicanlari pisirmeden once 20-30 dakika boyunca su ya da tuzlu suda bekletin. Suyun kahverengiye dondugunu goreceksiniz.

***Daha lezzetli yemekler pisirmek icin, yemeklerinizde sicak ya da ilik su kullanin. Soguk su yemeginizin lezzetini kacirir.

***Et pisirirken; eger tuzu baslangicta ilave ederseniz et sert olur.

***Ayrani bir an once tuketin. Cunku bir sure sonra yogurt dibe cokecektir.

***Turk cayinin parlak ve berrak olmasi icin cayi demlemeden once soguk su ile yikayip suzun.

***Cilekte bulunan bir cesit protein, serotonin hormonuna etki eder ve bu hormon mutluluk hissini arttirir. Ayni zamanda stresi ve istahi azaltir.

***Yemeginizin tuzu fazla olduysa, soyulmus bir patatesi parcalara ayirarak yemegin icine ilave edin. Cig patates yemegin fazla tuzunu alacaktir.

***Eger patates kizartmasini kitir kitir seviyorsaniz, kizartmadan once dilimlediginiz patatesleri bir sure su icinde bekletin. Su patatesteki nisastayi alacak ve kizartma sonrasi kitir kitir patates elde edeceksiniz.

***Kizartma yaparken, kokunun butun eve yayilmasini onlemek icin kizartma yaginin icine bir kac dal maydanoz atin.

***Mantari hicbir zaman yikamayin. Yikanan mantar su ceker ve lezzetini yitirir. Mantari kucuk mantar fircasi ile, veya bir bez parcasi ile fazla bastirmadan silerek temizleyin.

***Pisirdiginiz kek kalibindan cikmiyor ise, kabin altina islak bir bez yayarak 5-10 dakika bekletin.

***Kullandiginiz salcalarin bozulmamasini istiyorsaniz uzerini duzleyerek biraz zeytin yagi ilave ederek uzun sure saklayabilirsiniz.

***Kuru bakliyatlari bir gece onceden ilik suya koyun ve haslarken icine biraz karbonat ilave edin.

***Pisireceginiz pilavin tane tane, beyaz ve parlak olmasi icin tencereye incecik bir dilim limon veya bir kac damla limon suyu koyun.

***Ellerdeki sarimsak kokusunu cikarmak icin avucunuza biraz tuz alip, hafifce nemlendirdikten sonra iyice ovalayin. Sabunla da iyice yikarsaniz sarimsak kokusunun cikmis oldugunu goreceksiniz. Hatta sogan ve balik kokusu icin de ayni islemi uygulayabilirsiniz.

***Sogan soymaya baslamadan once parmaklarinizi sirkeye batirirsaniz, sogan kokusunun elinize bulasmadigini goreceksiniz.

***Kizartma yaptiginizda mutfaginiza koku yayilmasini istemiyorsaniz bir kapta sirkeli su kaynatin.

***Balik kizartirken cikan kotu kokuyu onlemek icin yaga limon suyu sikin. Boylece ayni yagi baska bir kizartmada da kullanabilirsiniz.

***Etleri limon suyu ile pisirirseniz hem cabuk piser hem de lezzetli olur.

***Patates pisirirken, suyuna bir kasik sirke koyulursa hem rengi sari kalir hem de daha lezzetli olur.

***Sutu tencereye koymadan once, tencere soguk suyla calkalanirsa sut kaynarken dibine yapismaz.

***Konserve acildiktan sonra cam kavanozda saklanirsa daha dayanikli ve saglikli olur.

***Balik kizartirken yapacaginiz bir iki ufak degisiklikle cok daha degisik tatlar yakalayabilirsiniz. Ornegin, kizartma yaginin icine bir tutam tatli kirmizi biber serpin. Bu sekilde baligin rengi cok daha guzel ve parlak olur. Ayrica, kirmizi biber de baliga degisik bir lezzet verir.

***Balik hem lezzetli hem de kirmizi ete gore daha saglikli olusu nedeniyle sofralarimizin vazgecilmez besinlerindendir. Fakat yagda kizartilinca, cok fazla yag cektigi icin sindirimi zor olabilir. Baliklari yikayip kuruladiktan sonra uzerine sivi yag surup una bularsaniz daha az yag cekecektir.

***Buzdolabindaki kotu kokulardan kurtulmak icin bir kase sutu buzdolabina koyun ve 1-2 gun sureyle birakin. Sonra sutu kullanmadan atin.

***Yesil salata yapmadan once, marul ya da kivircik yapraklarina biraz limon suyu ilave etmeyi deneyin.

***Makarnanin haslama suyuna yag ilave ederseniz, kullandiginiz makarna sosu, makarnadan siyrilacak, butunlesmeyecektir.

***Patates salatasi yaparken, haslanip dogranmis patatesleri sogutun ya da dondurucuda soklayin.

***Domatesin kabugunu kolay soymak icin, domatesi kaynayan suyun icinde 10-20 saniye kadar bekletin ve sonra soymayi deneyin.

***Pisirdiginiz kurabiyeleri aylarca hazir ikram olarak saklayabilirsiniz. Soguduktan sonra; plastik buzdolabi postelerinde ya da stretch film ile cift kat sarilarak dondurucuda 3 ay saklanabilir. Cozundurmek icin; kurabiyeleri dondurucudan cikarip, poset ya da sargilarindan cikarin. Tek sira halinde duz bir yuzeye yayin ve 15-30 dakika bekletin. Tuketilmeyen kurabiyeleri agzi sikica kapatilmis kaplarda saklayabilirsiniz.

***Tavugu suda haslayip sonra yemeklerde kullanacaksaniz, once suyun icinde sogumasini bekleyin, sonra parcalayin. Bu sayede lezzeti iki kat artacaktir.

***Sebzelerinizin yesil kalmasi icin soda kullanmayin. Soda C vitaminini yok eder.

***Kizartma yaparken yaginizin kizgin olmasina dikkat edin. Dusuk ateste yapilan kizartmalarda sebzeler cok yag ceker. Ayrica kizgin yaga ilave edilen yeni yag da sebzeler tarafindan hemen emilir.

***Sogani dondurarak saklamanin 3 yolu vardir. Dondurma islemi soganin doku ve yapisini degistirir, bu yuzden dondurulmus sognlar sadece yemek yapiminda kullanilmalidir.

1-Soganlari dograyin ve yagli kagit uzerine koyup, dondurucuda donduktan sonra; alip dondurucu kaplarina ya da torbalarina koyun ve agizlarini kapatin. Bu yontem ile istediginiz zaman istediginiz miktari alip kullanmanizi saglar.
2-Butun sogani dondurmak isterseniz; soyun, yikayin ve plastic buzdolabi posetlerine koyarak dondurun.
3- Ayrica dogranmis soganlari biraz tereyagi ya da siviyagda kavurduktan sonra, sogutup, buzdolabi posetlerinde dondurabilirsiniz.

Kurutma: soganlari dograyin ve firinin en dusuk isi ayarinda kuruttun. Tamamen kuruyunca (kahverengi olmadan) firindan cikarin. Oda sicakliginda hava almayan kaplarda muhafaza edin.

***Baliklar bir bas sogan, biraz maydanoz, 2 defne yapragi, ince dogranmis yarim limon karisimiyla ovulursa ya da bu karisim baliklarin yuzeyine suruldukten 15 dakika sonra pisirilirse cok lezzetli olur.

***Baliklar pisirilmeden once biraya batirilip kizartilirsa; daha citir ve lezzetli olur.

***Baklagiller tam olarak pismeden tuz ilave etmeyin, pismeden atarsaniz yumusamalari zorlasir. Tuz baklagillerin uzerindeki kabugu sertlestirir ve taneler parcalanir. Kaynamaya basladiktan 10-15 dakika sonra tuz ilave edin.

***Kebap etlerinin daha lezzetli olmasi icin etleri bir cay bardagi sogan suyu, bir cay bardagi zeytinyagi ve bir cay bardagi sut karisimiyla ovup 10-12 saat buz dolabinda bekletip marine edilmeli ve sonra pisirilmelidir.

***Firinda kizartma; etleri, ozellikle kanatlilari pisirmede kolay ve hizli bir yontemdir. Firinda kizartma yapmadan once firini onceden yuksek bir dereceye isitin ve eti piserken kurumamasi icin yaglayin. Yuksek isi etin tadini ve yumusakligini korur. Kanatlilar kizartilirken, gogus kismi altta olarak baslanir ve piserken ters cevrilerek icindeki sivinin esit dagilmasi saglanir. Firin tepsiniz kizarttiginiz etin sekline ve boyutuna uygun olmalidir. Eger tepsi buyuk ise, etiniz kuruyup, yanacaktir. Eger kucukse, etiniz tepsinin kenarlarina yapisacak ve et aromasini kaybedecektir